Zakład Ubezpieczeń Społecznych coraz skuteczniej wychwytuje nieprawidłowości w zakresie wystawiania i korzystania ze zwolnień lekarskich. W pierwszym półroczu 2019 r. ZUS zakwestionował świadczenia chorobowe na kwotę blisko dwukrotnie wyższą niż w 2017 r. W województwie kujawsko-pomorskim kwota jest prawie czterokrotnie wyższa.
W pierwszym półroczu Zakład Ubezpieczeń Społecznych w województwie kujawsko-pomorskim przeprowadził ponad 17,3 tys. kontroli osób na zwolnieniach lekarskich.W ich następstwie wstrzymana została wypłata prawie 1,8 tys. zasiłków chorobowych na kwotę ponad 1,2 mln zł.
Tym samym ZUS zdecydowanie podniósł efektywność swoich kontroli w zakresie wykrywania nieprawidłowości. W pierwszym półroczu ubiegłego roku bowiem decyzji wstrzymujących wypłatę świadczeń było 774, a przed dwoma laty 601. Kwota wstrzymanych świadczeń sięgnęła natomiast odpowiednio 656 tys. zł w I półroczu 2018r. i 317,3tys. zł. w I półroczu 2017r.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek kontrolować zarówno prawidłowość orzekania niezdolności do pracy, jak i prawidłowość wykorzystania zwolnień lekarskich. W pierwszym przypadku lekarze orzecznicy ZUS weryfikują czy osoba na zwolnieniu lekarskim nadal jest chora i niezbędna jest kontynuacja zwolnienia, czy też należy zwolnienie skrócić.
Kontrola prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego polega natomiast na sprawdzeniu czy osoba korzystająca ze zwolnienia, a tym samym świadczenia chorobowego, nie świadczy pracy lub nie wykonuje innych czynności, które są niezgodne z zaleceniami lekarza i mogą utrudnić powrót do zdrowia. Jeżeli osoba korzysta ze zwolnienia niezgodnie z jego przeznaczeniem Zakład wstrzymuje wypłatę świadczenia, a jeżeli zostało już wypłacone, nakazuje jego zwrot.
Kontroli podlegają przede wszystkim osoby, które często korzystają z kolejnych krótkotrwałych zwolnień lekarskich od różnych lekarzy albo zwolnień długoterminowych, a także osoby, które kiedyś musiały zwrócić zasiłek, bo korzystały ze zwolnienia nieprawidłowo. Często też informacje o nieprawidłowym wykorzystaniu zwolnienia ZUS dostaje od pracodawców czy „życzliwych”.
Część zwolnień typujemy też do kontroli losowo, więc każde zwolnienie może być sprawdzone – wyjaśnia Krystyna Michałek, rzecznik regionalny ZUS województwa kujawsko-pomorskiego. Każde zwolnienie jest zwolnieniem od wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej oraz wszelkich czynności, które mogą utrudnić powrót do zdrowia. Zwolnienie nie może też pełnić roli swoistego urlopu. Pracownik, który w czasie trwania zwolnienia lekarskiego wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje to zwolnienie niezgodnie z jego celem, musi liczyć się z tym, że straci prawo do zasiłku chorobowego – dodaje rzeczniczka.
Jak mieszkańcy regionu nadużywają zwolnień?
Prowadzenie imprez okolicznościowych, wyjazdy na wycieczki, remont mieszkania, czy dodatkowa praca zawodowa to tylko niektóre przykłady jak osoby przebywające na zwolnieniach lekarskich wykorzystują je niezgodnie z przeznaczeniem.Wśród osób, które musiały zwrócić zasiłek chorobowy znalazł się pracownik, który będąc na zwolnieniu uczestniczył w meczach drużyny koszykówki również odbywających się poza stałym miejscem zamieszkania.
Inna osoba w trakcie zwolnienia jechała samochodem choć ma orzeczoną niezdolność do pracy z powodu złamania nogi. Sposobów nadużywania zwolnień jest mnóstwo. Najczęściej nieprawidłowości dotyczą osób, które w trakcie kontroli zastano w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej: właścicieli warsztatów samochodowych, salonów urody czy kwiaciarni – informuje Krystyna Michałek, rzecznik regionalny ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.
Niezwykle pomocne w bieżącej prewencji w zakresie świadczeń chorobowych są, wprowadzone powszechnie w całym kraju w grudniu 2018 r., elektroniczne zwolnienia lekarskie. Pozwalają one Zakładowi na bieżąco weryfikować wpływające zaświadczenia oraz reagować na występujące nieprawidłowości – dodaje rzeczniczka.
Kontrole to nie wszystko. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma również obowiązek ograniczyć wysokość świadczeń chorobowych do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia w kraju, w przypadku ustania tytułu ubezpieczenia osoby przebywającej na zwolnieniu. Z tego tytułu w naszym regionie obniżono wypłaty na kwotę blisko 3,7 mln zł. Łącznie, kwota obniżonych i cofniętych świadczeń chorobowych w tym półroczu na terenie województwa kujawsko-pomorskiego wyniosła ponad 4,9 mln zł. W skali kraju 104,2 mln zł.
